(AA) – Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı ve Hacettepe Hukuk Fakültesinde Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Başkanlığı da yapan Prof. Dr. Rauf Karasu, , AA muhabirine değerlendirmesinde, Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da, “Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler tarafından bir mal veya hizmetin satış fiyatında fahiş artış yapılamaz.” hükmünün yer aldığını belirtti.

Bu hükme aykırı hareket edenlere 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası kesileceğini ve bunun uygulama yetkisinin de Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan yönetmelikle oluşturulan Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna verildiğini vurgulayan Karasu, şunları kaydetti:

“Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin Ek 19. maddesine göre, döviz kurundaki yükselişi gerekçe göstererek aşırı fiyat artışı yapan işletmeler kurlar düştüğü halde fiyatlarını düşürmezse yüksek idari para cezası ödemek zorunda kalabilir. Zira bu artışları artık kur artışı ile izah edemeyeceklerdir. Bu mallarını yüksek fiyatla satmaya devam etmeleri halinde haksız bir fiyat uygulamış olurlar.”

“Fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyene ceza artırılmalı”

Karasu, haksız olarak fiyatları fahiş biçimde artıranlara uygulanacak cezaların, fiyat artışının nedeni ortadan kalktığı yani kurlar ve maliyetler düştüğü halde fiyatları buna uygun şekilde düşürmeyenlere de verilebileceğine dikkati çekerek, şu bilgileri verdi:

“Fiyatları düşürmeyenlere mevcut kanuna göre 10 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası verilir. Meclise sunulan kanun değişikliği teklifinde stokçulara verilen cezaların artırılması öngörülürken, haksız fiyat uygulayanlara verilecek cezalar artırılmamakta. Caydırıcı olması açısından fahiş fiyat artışı yapanlar veya kur ve maliyetlerin düşmesine paralel olarak fiyat düşürmesi gerekirken düşürmeyenlere verilecek cezanın da artırılması gerekir. Meclis’e sunulan teklif bu yönde değiştirilmelidir.”

“Tüketiciler tazminat davası açabilir”

Döviz kuru artışında fiyat artırıp düşüşünde fiyat indirmeyenlere karşı Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun denetimlerini artırması gerektiğini dile getiren Karasu, tüketicilere şu öneride bulundu:

“Vatandaşlar da fiyatı düşürmeyen işletmeleri tespit ettiklerinde durumu Haksız Fiyat Değerlendirme Kuruluna şikayet etmelidir. Bu konuda ‘ALO 175’ ihbar hattını kullanabilirler veya Ticaret Bakanlığının reklamlarla ilgili birimine şikayetlerini iletebilirler. Kurlar ve maliyetler düştüğü halde fiyat düşürmeyenler dürüstlük kuralına aykırı davranmış olur. Dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ve ticari uygulamalar Türk Ticaret Kanunu’nun 54. maddesine göre haksız rekabet sayılmıştır. Haksız rekabet hallerinde zarar gören tüketiciler ve tüketici sayılmayan diğer müşteriler Türk Ticaret Kanunu’nun 56. maddesine göre tazminat davası açabilir. Müşteriler açacakları dava ile ödedikleri fazla ücretin iadesini ve ispat etmek şartıyla başka zararların tazminini talep edebilirler.”

“Fiyat indirenler de indirmeyenler de duyurulsun”

Karasu, aşırı fiyat artışı yapan işletmelerin denetim ve idari para cezasına gerek kalmadan kendi istekleri ile fiyatları düşürmesi tavsiyesinde bulunarak, “Bu konuda benim Ticaret Bakanlığına bir tavsiyem olacak. Bakanlık kendi isteği ile fiyat düşüren işletmelerin isimlerini Bakanlığın internet sitesinde yayınlasın. Bu işletmeler aynı zamanda medyada da duyurulsun. Bu şekilde fiyatlarda bir indirim kampanyası başlatılmalıdır. Ayrıca, caydırıcı olması açısından fiyatları düşürmesi gerekirken düşürmediği için idari para cezası verilen işletmelerin isimlerinin de aynı sitede yayınlanması uygun olacaktır.” dedi.

(AA) – Açıklama öncesinde 18,3674 ile zirveden işlem gören dolar/TL, konuşma sonrası hızla düşüşe geçti ve yüzde 33,2 değer kaybederek 12,2756’ya kadar geriledi. Yeni güne de değer kaybıyla başlayan dolar son 1 ayın en düşük seviyesi olan 11,1234’ü gördü.

Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, dolarda yaşanan sert düşüşün akaryakıt fiyatlarını da etkileyeceğini belirterek, “Cumhurbaşkanımızın açıklamalarının ardından hesaplamalarımıza göre akaryakıt fiyatlarına kısa zamanda yansıyacak ciddi bir düşüş bekliyoruz.” dedi.

Aktaş, kurdaki düşüş nedeniyle bu hafta içinde benzin, motorin ve LPG ürünlerinin tamamına yansıyacak bir indirim beklendiğini söyledi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, döviz kurunda yaşanan düşüşe bağlı olarak akaryakıt fiyatlarına dün geceden itibaren yansıyacak artışların durdurulduğunu açıklamıştı.

“Dövizdeki düşüş enerji piyasasına da yansıyacak”

Global Enerji Derneği Başkanı Murat Dilek de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün açıkladığı ekonomik tedbirlerin, her sektörü olduğu gibi enerji sektörünü de doğrudan etkilediğini bildirdi.

Dövizdeki düşüşün, enerji piyasasındaki fiyatlandırmalara da yansıyacağına işaret eden Dilek, “Dün atılan adımlarla akaryakıtta fiyatın düşmesi bekleniyor. Bu, enerji sektörünün reel piyasaya desteği olarak yorumlanmalı, biz öyle yorumluyoruz. Akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün yüzde 15’lere varacağını düşünüyorum. Adımlar piyasayı pozitif etkiledi.” diye konuştu.

Dilek, son dönemde piyasadaki spekülasyonlara rağmen enerji sektörünün yeni yatırımlara odaklandığını da sözlerine ekledi.

(AA) – Hazine ve Maliye Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, birikimlerini Türk lirası (TL) mevduat olarak değerlendiren vatandaşların kurlardaki oynaklık karşısında mağdur olmaması için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı gibi “Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat” ürünü devreye alındı.

Üründe, gerçek kişilerin TL vadeli hesapları üzerinde işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak. Bu mevduat ürününe stopaj uygulanmayacak.

Kur farkı hesaplamaları için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her gün saat 11.00’de USD döviz alış kuru yayınlayacak.

Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark müşteri hesabına TL olarak yansıtılacak.

Hesaplar 3, 6, 9 ve 12 ay vadeler ile açılabilecek, minimum faiz oranı TCMB politika faiz oranı olarak uygulanacak.

Sisteme isteyen her banka katılabilecek.

Vadeden önce hesaptan para çekilmesi durumunda hesap vadesiz hesaba dönüşecek, faiz hakkı ortadan kalkacak. Hesabın açıldığı tarihteki TCMB kuru ile hesabın kapatıldığı tarihteki TCMB kurundan düşük olan üzerinden hesap bakiyesi güncellenecek.

Öte yandan, söz konusu ürünün katılım bankacılığında da uygulanması konusunda çalışmalar sürdürülüyor.

(AA) – Kamuyu Aydınlatma Platformu’ndan (KAP) yapılan açıklamaya göre, Türkiye Varlık Fonu, Türk Telekomünikasyon AŞ’nin hisselerinin satın alınması konusunda KAP’a açıklama gönderdi.

Açıklamaya göre, Türkiye Varlık Fonu, azınlık paya sahip olduğu Türk Telekomünikasyon AŞ’nin toplam sermayesinin yüzde 55’ini temsil eden paylarını satın almak amacıyla LYY Telekomünikasyon AŞ ile görüşmelere başladı.

(AA) – Yönetmelikle, kuyum ticaretinin, işletmesi adına yetki belgesi alan tacirler ile esnaf ve sanatkarlar tarafından yapılabilmesi düzenlendi. Halihazırda faaliyette olan kuyum işletmelerinin ise 31 Aralık’a kadar durumlarını yönetmeliğe uygun hale getirerek yetki belgesi alması gerekiyor.

Bakanlık tarafından yetki belgelerinin verilmesi için eylül ayında Kuyum Ticareti Bilgi Sistemi kurulurken kuyum ticaretiyle uğraşanların, bu sistem üzerinden yetki belgesi almak üzere başvuruda bulunması önem taşıyor. Yetki belgesi yenilenmesi ve iptal edilmesi işlemleri de bu sistem üzerinden gerçekleştirilecek.

Yetki belgesi alınması için meslek odasına kayıtlı olma, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti ve vergi dairesine vadesi geçmiş borcu bulunmama, meslek odası ve vergi kayıtlarındaki iştigal konuları arasında kuyum ticareti faaliyeti olması ve ustalık belgesi sahibi olma şartları aranıyor. Ustalık belgesi şartı, kuyumcu ya da kuyum işletmesinde tam zamanlı çalışan en az bir personel tarafından yerine getirilebilecek.

Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi durumunda Bakanlıkça verilen süre içinde aykırılığın giderilmemesi veya aynı takvim yılı içinde tekrarlanması halinde yetki belgesi iptal edilecek.

“5 yıllık ustalık belgesi gerektiğini bilmeden dükkan açtılar”

Ankara Kuyumcular ve Saatçiler Odası Başkanı Hasan Çavuşculu, AA muhabirine, yetki belgesi almak için ustalık belgesine sahip olma şartı arandığını söyledi. Milli Eğitim Bakanlığının ilgili yönergesi gereğince, ustalık belgesinin 5 yıldır kuyumculuk yapanlara verildiğine dikkati çeken Çavuşculu, bu süreyi dolduran meslektaşlarının ustalık belgesi almak için sınavlara girdiğini bildirdi. Çavuşçulu, “5 yıldan kısa süredir kuyumculuk yapanlar ne olacak? Bu kişiler dükkanını mı kapatacak? Yönetmeliğin çıktığı tarihte kuyumculuk yapanlara doğrudan yetki belgesi verilmeli. Yönetmelik çıktığında kuyumculuk yapanlara bunu uygulamak doğru değil. 3 yıldır kuyumculuk yapanlar ancak kalfalık belgesi alabiliyor.” dedi.

Yönetmelik nedeniyle 5 yıldan az süredir kuyumculuk yapanların mağduriyet yaşayacağını vurgulayan Çavuşçulu, şunları kaydetti:

“Nisan ayından bugüne kadar çok sayıda kuyumcu dükkanı da açıldı. Bu kuyumcuların düzenlemeden haberi yok. Odaya üye olurken, vergi dairesinde işlem yaparken, ruhsat alırken kimse bunları uyarmadı, kimse ‘Dükkan açamazsın’ demedi. 5 yıllık ustalık belgesi gerektiğini bilmeden dükkan açtılar. En azından vergi dairesinde başvuruda bulunurken ustalık belgesi istenirse bu mağduriyetler önlenir. Şimdi yeni açılmış bu dükkanlar tekrar mı kapanacak? Bu şekilde olanlara da imkan tanınmalı ve yetki belgesi verilmeli. Ustalık belgelerini de zaman içinde alarak, eksikliklerini tamamlamaları sağlanmalı, ticari faaliyetleri engellenmesin.”

Çavuşçulu, sorunun düzeltilmesi için konuyu Ticaret Bakanlığına ilettikleri bilgisini vererek, 1 Ocak 2022’den itibaren kuyumcu dükkanı açanlardan ustalık belgesi talep edilmesini ve belgesi olmayanların dükkan açmasının engellenmesini önerdi.